(War)taal. – column Joop

De natuur heeft georganiseerd dat levende wezens met elkaar communiceren, o.a. door middel van chemische stoffen, aanrakingen, visuele patronen en geluiden. De hoger (!?) ontwikkelde soorten gebruiken al deze middelen door elkaar en om chaos te vermijden hebben ze protocollen ontwikkeld om de contacten te normaliseren. Helaas nemen we het niet zo nauw, we zijn slordig of “je begrijpt wel wat ik bedoelde”.
En we maken er ook nog een zooitje van door verkeerde vertalingen, interpretaties of gewoon onzin:

+ In Amsterdam stond een bord voor de toeristen: "Parkage interdit". Parkeren in het Frans is "stationner" en "parkage" is zoiets als schapen weiden.

+ Wij noemen het deltavlieger omdat de eerste exemplaren die vorm hadden; het heet officieel zeilvlieger.

In het Duits Drachenflieger. Helaas is Drachen zowel vlieger als draak, dus … 'drakenvlieger'.

+ In Engeland hebben de perrons aanduidingen, 'On The Continent' nummeren wij de sporen. De NS blijft echter omroepen: "Spoor 5, platform five". Er zijn waarschijnlijk nog steeds Engelse toeristen aan het zoeken.

+ Soms is het dwingelandij van de media: de Telegraaf 'vond' dat de nieuwe gevangenis ten zuiden van Amsterdam de "Bijlmer Bajes" moest heten, maar het gebouw staat in Duivendrecht; ten tijde van het uitkomen van de film 'Keetje Tippel' reed het GVB met een tram rond met roze cirkels erop. Dus de Telegraaf vond dat deze tram 'Keetje Stippel' moest heten. De Amsterdammers noemden het voertuig echter "De Pokkentram".

+ De caissières in mijn supermarkt vragen mij of ik koopzegels spaar; je kunt koopzegels kopen, niet sparen.

En wat je kunt/moet sparen is doorgaans niet te koop.

+ Praktisch heel Nederland lijdt aan de één-ziekte: het telwoord moet en zal accenten dragen. Dus lees je geregeld: " … het één en ander …", wat weer leidt tot een uitspraak met een belachelijke klemtoon.

+ De NS noemt elke stopplaats tegenwoordig "station", maar stationeren is het van locomotief wisselen en daar heb je tenminste 2 wissels voor nodig; of is het dikdoenerij? Ach, gun elk gehucht zijn Centraal Station.

Een enkel of dubbel spoor met een zooitje beton er langs heet: halte, maar dat klinkt zo armoedig.

+ Toen ik in de 80-er jaren bij de overheid werkte werd ik min of meer gedwongen 'stichtelijke' cursussen te gaan volgen: een debugger heette daar pluisprogramma. Een floppy drive werd diskette station. Openlijk dank dat dat apparaat nu antiek is, want dat is nooit meer goed gekomen.

+ Trouwens op school begon de eigen-taal-eerst hype al: een grapefruit moest pompelmoes worden genoemd, maar dat bleek later een heel andere vrucht te zijn. Een computer, dat kòn niet, dat werd rekentuig. Helaas, dat is nou net wat we er nog maar zelden mee doen. De Fransen doen dat beter: ordinateur.

+ "Een aantal mensen gaat met de trein"; Nee, gaan: "een aantal" is een onbepaalde telwoord expressie, net als 'verscheidene' en 'een hele boel'.

+ De Vermaakservice van Vroom en Dreesmann heeft niet van doen met zang en dans: ze korten je broek in.

+ Iemand in Ede vroeg de buschauffeur te waarschuwen bij de Grotestraat, deze liet hem echter uitstappen bij de eerste de beste grote straat. Gelukkig is Ede maar een relatief klein dorpje.

+ Onzorgvuldigheid met taal kan de veiligheid in gevaar brengen, maar ook tot juridische problemen leiden.

Niet zelden verwart zelfs de overheid "oorzaak" met "reden": iemand rijdt tegen een boom; reden onbekend.

Dat kan leiden tot een zaak wegens laster, het impliceert opzet. Oorzaak onbekend was de juiste formulering.

 

Engels is zo wie zo een probleem; iedereen, van vorst tot terrorist, spreekt toch Engels? "That think you but!"

+ In het Engelse taalgebied heb je comedy, drama en documentary, vertaald: blijspel, toneelstuk en documentaire, maar mijn TV-gids kent enkel drama's.

+ Een Hollander in London verdwaalt en vraagt om een card of the city; een plattegrond heet daar echter map.

Dankzij o.a. Microsoft heet een directory tegenwoordig map of folder; en dan gaat het mis:

een Hollandse folder is in het Engels een flyer, niet te vertalen met vlieger, dat is een kite.

+ Dat de zwarte doos uit een vliegtuig oranje is weten we sinds MH-17 wel, maar dat 'trillion' geen triljoen is maar biljoen (1 miljoen maal zo weinig) dringt maar niet door. Er is nu eenmaal een verschil in getal-namen:

Engels: thousand, million, billion, trillion, quadrillion … Europees: duizend, miljoen, miljard, biljoen, biljard …

 

+ In de 60-er jaren werd een functionaris bij de VN op staande voet ontslagen omdat hij in een verslag de komma was vergeten in:      "I, like all other delegates …".

 

Geef mij maar JAVA, dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben (en de computer ook), hoewel ………

;JOOP!