Misbruik – Column Joop

Gingen uw gedachten direct naar …. NEE, daar wil ik het natuurlijk niet over hebben. Ik ben geen zwemleraar, turncoach of peuterverzorger, nooit geweest of geambieerd. Ik ben programmeur in hart en nieren! En enge plaatjes van blote kleuters heb ik ook niet, behalve dan die foto die mijn ouders ooit van mij, in mijn nakie liggend op een berenvelletje, hebben laten maken. Waar wil ik het dan wel over hebben?

Laat ik het zo formuleren: het oneigenlijk gebruik van de door de werkgever of onderwijsinstelling ter beschikking gestelde middelen. Bijvoorbeeld:

 

Een van mijn administratieve collega's aan de universiteit werd plotseling op staande voet ontslagen. Via via hoorden wij dat hij 's avonds dames met problemen ontving op zijn kantoor (de Universiteit is 24 uur per dag open). Kennelijk gaf hij zich zonder problemen uit voor psychiater (tja, wat dacht je, aan een subfaculteit voor Psychologie). De rest kun je wel raden.

 

Verder vertelde een klant van mij dat een bestelde tape-unit (tafelmodel) wel was aangekomen (er was voor getekend), maar dat het apparaat was sindsdien spoorloos was. Een ander wist te vertellen dat het periferal inmiddels aan de computer van de collega aan het laatste bureau als back-up diende. Maar wel de computer bij die collega thuis! ‘Men’ durfde echter niet te gaan kijken (zelf margarine op het hoofd?). Zoiets dus. Daar vallen de meegenomen nietmachines en pennen en de stiekem gekopieerde tijdschriften bij in het niet.

 

Maar, het is niets nieuws onder de zon (zie ook Prediker 1, vers 9). Toen ik nog klein was, hadden we geen televisie. Mijn moeder deed boodschappen bij De Gruyter. Deze groot-grutter gaf een hele GULDEN terug bij inlevering van 10 gulden aan kassabonnen. De slogan luidde dan ook "Èn betere waar èn tien procent". Hele avonden bracht ik door met het vinden van een set bonnen die zo dicht mogelijk bij 10 gulden uitkwam. Toen ik jaren later ALGOL*) college volgde, hoorde daar een practicum bij met printende terminals aan het GE-rekencentrum. Toevalligerwijs hield mijn banketbakker nèt een actie: een slagroomtaart voor 25 gulden aan kassabonnen. Snel een programma geschreven dat de beste combinatie bepaalde. Dat viel nog vies tegen, het duurde een eeuw voor de winnende set bonnen was bepaald. Ik durf jullie vandaag de dag nog steeds niet te vertellen hoeveel die taart aan de Wiskunde Faculteit heeft gekost…

 

In 1971 werkte ik parttime bij een klein warenhuis dat een boekhoudmachine had aangeschaft met 200 (!) decimale geheugens van 12 posities. De hoofdboekhouder en zijn assistent hadden een cursus gevolgd inzake de 4-cijferige instructies, maar ….. ze waren beter in boekhouden. In juli kreeg ik een brommerongeluk en brak daarbij mijn been. Ik moest zes weken in het gips. Liefdevol verzorgd door mijn moeder

schreef ik voor die winkel een programma om adressen te alfabetiseren, maar ik schreef ook nog een compiler voor rekenwerk. Uiteraard lieten ze me rustig testen (zogenaamd), maar feitelijk experimenteerde ik met die compiler. Leuk: e^1000000 in 11 decimalen kostte 54 seconden en de inkoopboekhouding maar braaf wachten tot ik uitgespeeld was.

 

Mijn schoonvader was een fervent schaker. Hij kon niet geloven dat zo'n blok ijzer (nou, anno 1980 dan) kon schaken, laat staan van hem kon winnen. UNIX bevatte in die dagen een schaakprogramma (inclusief de sources waarin stond te lezen dat dit NIET het programma Belle was waarmee Ken Thompson wereldkampioen was geworden). Dus kreeg ik dagelijks een zet door van mijn schoonvader, waarna ik hem de tegenzet deed toekomen. Helaas was het schaken geheel interactief, dus moest ik het programma steeds 'voeden' met een tekst file waarin alle reeds gedane zetten stonden. Naarmate de partij vorderde, werd dat een langdurige aangelegenheid…

 

Een andere variant dan. Jaren later werkte ik bij een succesvol softwarehouse. Bijna elke week was wel een binnengehaalde order te vieren. Je was programmeur, maar je vierde vrolijk met de verkopers mee (toen wel, ja). Terwijl we flink wat gevarieerde calorieën naar binnen werkten, begon een van mijn collega's met een lallende tong te verkondigen dat hij, op geheel eigen initiatief, een tijdbom had verwerkt in een van de uitgeleverde producten. Het ging om een klant die niet zo strikt was met betalen en mijnheer wilde de klant wel waarschuwen voor het gevaar zijn hele administratie te verliezen, wanneer het geld maar binnen kwam. We keken elkaar aan en als één man holden degenen die nog konden lopen direct naar de directiekamer. Om daar een bestuurder te vinden die ook nog overeind was, viel nog niet mee. Maar toen de boodschap eenmaal over was gekomen was hij (altijd een hij, hè?) meteen nuchter en regelde een gekuiste software levering en een stevige smoes om de programmatuur bij de klant te kunnen vervangen. Net op tijd!

 

En vandaag de dag: ach, spelletjes in de baas zijn tijd zijn nauwelijks te onderscheiden van serieus werk. Wanneer je flexwerkt, is er meestal geen toezicht en wanneer je vanuit huis werkt, kijkt niemand met je mee. Dus: speel maar raak, beun maar raak, maar … koop wel zelf je nietjes, want ze hebben je dóór: de kast op kantoor is leeg.

;JOOP!

 

*) ALGOL is/was een Europese programmeertaal met sterke wortels in Nederland, voorloper van PASCAL, C en JAVA.